Rujuk dalam Islam: Pengertian, Syarat, dan Tata Caranya

Pengertian Rujuk

Rujuk (الرجعة) secara bahasa berarti kembali. Dalam istilah fiqih, rujuk adalah mengembalikan istri yang ditalak raj’i ke dalam ikatan pernikahan sebelum habis masa iddahnya tanpa akad nikah baru.

Dasar Hukum Rujuk

Al-Quran

وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ “Dan suami-suami mereka lebih berhak merujuknya dalam masa itu” (QS. Al-Baqarah: 228)

Jenis Talak dan Rujuk

Jenis Talak	Boleh Rujuk?	Keterangan
Talak 1 (Raj’i)	✅ Ya	Boleh rujuk selama iddah
Talak 2 (Raj’i)	✅ Ya	Boleh rujuk selama iddah
Talak 3 (Ba’in Kubra)	❌ Tidak	Harus nikah dengan pria lain dulu
Talak Ba’in Sughra	❌ Tidak	Butuh akad nikah baru

Syarat Rujuk

1. Syarat Suami

• Berakal
• Baligh
• Atas kehendak sendiri (tidak dipaksa)

2. Syarat Istri

• Telah digauli (ba’da dukhul)
• Ditalak dengan talak raj’i
• Masih dalam masa iddah

3. Syarat Rujuk Secara Umum

• Talak bukan talak tiga
• Bukan talak dengan tebusan (khulu’)
• Masih dalam masa iddah

Cara Rujuk

1. Rujuk dengan Ucapan

Contoh lafaz rujuk:

• “Aku rujuk kepadamu”
• “Aku kembalikan kamu sebagai istriku”
• “Aku raji’ (rujuk) kepadamu”

2. Rujuk dengan Perbuatan (Khilafiyah)

Sebagian ulama membolehkan rujuk dengan menggauli istri, sebagian lagi mensyaratkan ucapan.

Tata Cara Rujuk Talak 1

1. Pastikan masih dalam masa iddah
2. Suami mengucapkan lafaz rujuk
3. Disunnahkan menghadirkan saksi (2 orang)
4. Tidak perlu wali dan mahar baru
5. Memberitahu istri tentang rujuk

Rukun Rujuk

No	Rukun	Penjelasan
1	Suami	Yang merujuk
2	Istri	Yang dirujuk
3	Shighat	Lafaz rujuk

Hal-hal Penting

1. Rujuk tidak perlu izin istri - Ini hak suami selama iddah
2. Tidak perlu mahar baru - Berbeda dengan nikah baru
3. Saksi sunnah, bukan wajib - Menurut jumhur ulama
4. Iddah istri dihitung dari talak pertama kali